Acil Durum Senaryolarının Toplumsal Bilince Etkisi - KBRN DERNEĞİ YAZI DİZİSİ-2

Acil Durum Senaryolarının Toplumsal Bilince Etkisi - KBRN Derneği Yazı Dizisi - 2 

1.11.1976 Malatya doğumlu. İlk, orta ve lise eğitimini Malatya'da tamamladı. 2002 yılından itibaren AFAD Kamu Personeli olarak görev yapmaktadır. Ayrıca 18 yıllık bir takvime ulaşan sürede Sosyoloji, Eğitim Bilimleri ve Strateji Güvenlik alanlarında akademik eğitimler, kurs ve seminerler ile gelişime yönelik çalışmalar yapmaktadır. Bu alanlardaki bilgi ve çalışmaları kurucusu üyesi ve eğitim danışmanı olduğu Malatya Bağımlılıkla Sivil Mücadele Derneği’nde toplumsal sorumluluk dâhilinde aktarmaktadır. Akademik eğitim olarak; Anadolu Üniversitesi Sosyoloji, Anadolu Üniversitesi Uluslararası İlişkiler, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Pedagojik Formasyon Eğitimi ve Hoca Ahmet Yesevi Türk Kazak Üniversitesi’nde Eğitim Yönetimi ve Denetimi Tezsiz Yüksek Lisans eğitimlerini tamamladı. (Bülent ÖZDEMİR)

Acil durumu normal hayatın sekteye uğradığı ve insan hayatında panik, korku ve olumsuzluklar yaratan durumların tamamı diye tanımlayabiliriz. Böyle durumlarda insanların sağlıklı ve bilinçli hal ile karar vermeleri zordur. Bu da ikincil kaza risklerini beraberinde getirir. İşte bütün bu olumsuzlukların önlenmesi veya minimize edilmesi için acil durum senaryoları, tatbikatlar ve simülasyon uygulamaları önemlidir. Bu şekilde olağanüstü durumlarda insanlarda bilinçlilik hali ve tecrübe dediğimiz yeti kapasitesi devreye girer ve daha sağlıklı hareket etme ve de karar verme sağlanabilir.

Ayrıca insan yapı itibariyle tekrar ettiği ve ön deneyim yaşadığı bir faaliyeti sonrasında daha başarılı bir şekilde yerine getirebilme özelliğine sahiptir. Olası risk durumunda kendinden emin ve kararlı hareket etmektedir. Bu şekli ile de acil durum senaryoları bu deneyime önemli ölçüde katkı sunmaktadır.

Şimdi acil durum senaryolarının konu seçimi, toplumsal farkındalığa olan katkısı üzerine biraz değinelim.

Acil durum senaryoları oluşturulurken bölgenin risk analizleri doğrultusunda konu seçimi yapılarak önem arz eden acil durum başlıklarına öncelik verilmesi önemlidir. Bu sıralama toplumun en fazla etkilendiği olaylar, afetler ve kaza riskleri ile belirlenebilir. Örneğin,  Karadeniz bölgemiz için acil durum önceliği olan risk çeşitliliği, sel, toprak kayması, heyelan öncelik taşıyabilir. Yine olası risk bölgelerinin saptanması ve yapılması gerekenler acil durum senaryolarına konu edilebilir. Bu senaryolar bölge halkının bilinçlilik düzeyine de katkıda bulunacak ve ortak bilinçlilik oluşturacaktır.

Acil durum senaryolarını bir yönüyle önleyici hizmet faaliyeti olarak kabul ettiğimizde bu faaliyetin maddi ve manevi kayıpların da önlenmesini veya azalmasını da sağlayacaktır. Çünkü yerinde ve zamanında yapılan hamle bu kazanımı sağlayacaktır. Yine zamanı etkin kullanma ve daha erken müdahale edilmesi açısından da acil durum senaryoları önemlidir. Bu süreçte profesyonel müdahale ekiplerinin işini kolaylaştıracak ve olayın daha erken sonuçlanmasına katkı sağlamış olacaktır.

Ayrıca acil durum senaryoları bireysel temelde toplumda uygulanmasının yanında kurum ve kuruluşlar, güvenlik birimleri ve tüzel kişiliği olan yerlerde de periyodik olarak yapılması önemli kazanımlar sağlayacaktır. Personelin ortak uyum, bilinçli hareket etme ve karar verme gibi geneli ilgilendiren hususları verimli kılacaktır. Yine burada da kurumun ve birimin ilk sıralarda risk konularına göre bu senaryo uygulamalarına öncelik verilerek yapılması önemlidir. Örneğin, Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer (KBRN) savunmadaki aktif alanları içeren bir faaliyet kolu ise öncelikle temel KBRN bilgilerine hâkim olmak ve olası KBRN risk senaryolarını uygulamak oldukça önemlidir. Özellikle ikincil kaza ve risk konusunda ilk sıralarda gelen KBRN çok yönlü bilinçliliği ve farkındalığın gerektirdiği bir alandır. Bu alanın diğer risk durumlarında en önemli farkı riskin yayılma ve daha çok insanın etkilenme durumu olması ve de oluşan zararın büyük kayıplara yol açmasıdır.

Acil durum senaryolarının toplumsal bilince sağladığı faydalar ve sonuçları üzerine değindiğimiz bu yazımızda, önlemek ödemekten daha iyidir prensibi esas alınarak kaleme alınmıştır. Bilinçli olma hali toplumsal bir sorumluluk dediğimizde bu sorumluluğu ulaşabildiğimiz insanlara aktarmak toplumsal görevimiz olmalıdır. Saygılarımla (23.03.2024)

Kaynak:

1)https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/598098

2)https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1851499

3) https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu

Bülent ÖZDEMİR

Sosyolog & Araştırmacı